Bockbier meest gedronken speciaalbier

Een Bockbier is een bokkig bier, maar met een bok heeft het niks te maken. Tenzij je een rijke fantasie hebt. Dan zou je kunnen geloven dat de Germaanse god Donar, ook bekend als Thor, in zijn bokkenwagen langs de hemelse dreven reed en met zijn hamer bliksemschichten maakte. Deze god zorgde voor vruchtbaarheid en een rijke oogst. Met het geteelde graan werd in de herfst een donker bier gebrouwen, dat genoemd werd naar Thor en zijn bokkenwagen: Bockbier.

Versterkt met was visserslatijn uit de bierwereld is dit verhaal natuurlijk prachtig aan de borreltafel. Maar zelfs na meerdere Bockbiertjes zullen maar weinigen het voor waarheid aannemen. En dat is terecht.
De geschiedenis van het Bockbier ligt in de Duitse Hanzestad Einbeck. Deze stad van nog geen 30.000 inwoners ligt in de deelstaat Nedersaksen, zo’n 75 kilometer ten zuiden van Hannover. In de Middeleeuwen was Einbeck een voorname stad. De stad was aangesloten bij de Hanzesteden, echte handelssteden, net als Zutphen in die tijd. Een van de belangrijkste handelsproducten van Einbeck was zijn volle krachtige bier.

Dit bier was enorm geliefd. Niet alleen in het noorden, maar ook tot in het diepe zuiden van Duitsland. De hertogen in Beieren deden dan ook veel zaken met Einbeck. Er werden heel wat vaten vervoerd naar het zuiden. De hertogen baalden er alleen van, dat ze zoveel veel accijns moesten betalen. Hertog Willem V had de oplossing. Hij begon een eigen brouwerij, die het bier uit Einbeck moest gaan kopiëren. Het Hofbräuhaus in München sloeg in 1591 aan het brouwen. Wat er ook geprobeerd werd, het in Beieren gebrouwen bier haalde het niet bij het oorspronkelijke bier uit Einbeck.
Pas in 1612 werd de sleutel gevonden: Elias Pilcher, brouwer in Einbeck, werd aangesteld als brouwer in München. Hij slaagde er in ook in Beieren het bier te brouwen, waar Einbeck zoveel roem mee had vergaard. In Beieren werd gesproken over Ainpökisch Bier. Dat werd al gauw afgekort tot Ainpöck en dat verbasterde vervolgens naar ein Bock.

Bockbier is in Nederland het meest gedronken speciaalbier. Het bier is verkrijgbaar vanaf 21 september tot februari. Vooral aan het begin van het seizoen wordt er veel Bockbier verkocht en gedronken. Dan worden ook de meeste bokbierevenementen gehouden, waaronder de Nationale Bokbierdag in Zutphen.
In de meeste gevallen is Bockbier een zogenaamd ondergistend bier. Tegenwoordig wordt er ook veel bovengistend Bockbier gebrouwen. Voorbeelden daarvan zijn de IJsselbock en de B(r)ok in de keel van Brouwerij Rodenburg uit Rha (Inmiddels heet de brouwerij Bronckhorster Brewing Company, red.). Het bier heeft een alcoholpercentage tussen de 6,5 en 8. Het is een stevig donkerkleurig bier met een caramelsmaak, dat door zijn goede doordrinkbaarheid erg verraderlijk kan zijn. De genoemde waarden zijn uitgangspunten en geen dogma’s, want de enige eis die de Nederlandse bierverordening stelt is dat een bokbier een stamwortgehalte heeft van tenminste 15,5 Plato. Daarmee valt Bockbier in de S-categorie, de categorie voor zware bieren.

Bockbier is van oorsprong dus een Duits bier, maar is sinds het begin van de jaren tachtig groot in Nederland. Behalve in Nederland en Duitsland wordt Bockbier ook gebrouwen in Tsjechië, Noorwegen, België en Oostenrijk.